Lon Hộp Plastic Và Lò Vi Ba

Nguyễn thượng Chánh , dvm

Từ khóa: Plastic migration

Trong cuộc sống hằng ngày , lon hộp plastic dùng chứa thực phẩm và lò vi ba (microwave oven) là những vật dụng cần thiết và tiện lợi cho mọi gia đình . Bạn thử mỡ kệ bếp ra mà xem. Ôi thôi, sao mà lỉnh kỉnh đủ thứ ! Nào là lon bơ, nào là hộp margarine, hộp sauce, hộp cà rem, hộp tofu, hủ yogurt vv… tất cã đều là hộp không .Đây là chiến lợi phẩm mà các bà xả kim chỉ đã cắt ca cắc cũm chịu khó giử lại đ? lở lúc nào cần đến thì có sẳn mà xài . Ngoài lon hộp ra , chúng ta cũng phải kể đến 1 s?n phẩm đặc biệt khác nửa , đó là màng nhựa plastic ( cling wrap , pelliculle plastique , pelli moulante) . Loại màng này được sử dụng rộng rãi để bịt tô canh , dĩa đồ xào , hay để bao miếng bánh lại cho nó vừa hạp vệ sinh mà cũng lại vừa đẹp mắt nửa . Trong chợ , màng nhựa cũng được thấy sử dụng để bao gói thực phẩm, thịt thà , rau cải, bánh trái , và fromage vv… Sự tiện ích của đồ nhựa plastic đã quá rỏ ràng rồi , nhưng gần đây một số nhà khoa học trên thế giới đã cãnh giác mọi người về mối nguy cơ của chất plastic có thể gây hại đến sức khỏe chúng ta . Đặc biệt là khi thực phẩm tiếp xúc trực tiếp với plastic lúc được đem hâm nóng trong lò vi ba . Trong điều kiện này , nhiệt độ có thể giúp cho 1 số chất độc trong màng nhựa có điều kiện nhiễm vào thức ăn . Khoa học gọi đây là hiện tượng di chuyễn plastic ( plastic migration) . Cơ quan trách nhiệm về vệ sinh an toàn thực phẩm Joint Food Safety and Standards Group của Anh Quốc đã đặc biệt quan tâm và nghiên cứu vấn đề này từ nhiều năm nay rồi.

Các chất liệu nào nguy hiểm nhất ?

Nói chung thì các vật dụng nào có chứa chất plastic PVC ( polyvinyl chloride ) đều được xem là nguy hiểm hết . Để tăng tính chất dẽo dai của sản phẩm, nhà kỹ nghệ thường cho trộn thêm chất di-( ethylhexyl ) adepate , gọi tắt là DEHA . Dưới tác dụng của nhiệt độ cao lúc hâm trong lò vi ba , chất DEHA được thải ra từ màng nhựa và nhiễm vào thức ăn. Thực phẩm càng chứa nhiều dầu mỡ thì phản ứng càng mạnh hơn . Mức độ tiếp xúc giửa màng nhựa và thực phẩm cũng như thời gian hâm nóng lâu hay mau ,quyết định độ nhiểm của chất độc nhiều hay ít .

DEHA ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe ?

DEHA được các nhà khoa học gọi là chất làm xáo trộn hoạt động nội tiết (endocrine disrupter) . Bởi lý do này nên nó ảnh hưởng đến chức năng của tuyến sinh dục, làm giảm lượng tinh trùng sản xuất , tạo ra quái thai , và có thể gây ra cancer nửa . Ghê chưa ! Nhưng thật ra , đây mới chỉ là kết quả thí nghiệm ở trên loài chuột mà thôi . Mối liên hệ giửa chất DEHA và sức khỏe con người vẩn còn trong vòng tranh luận và dự đoán mà thôi .

Vẫn còn trong vòng tranh luận .

Kỹ nghệ plastic Hoa Kỳ có cho biết là hai cơ quan US Food & Drug Administration (FDA) và Environmental Protection Agency ( EPA) đều xác nhận là công chúng không nên lo ngại vì lẻ các sản phẩm plastic hiện có trên thị trường đều đã được thông qua các thủ tục xét nghiệm chặt chẽ . Tất cã đã đáp ứng đầy đủ các điều kiện an toàn mà cơ quan FDA đã đòi hỏi . Tuy vậy vẩn có một số người còn hoài nghi . Hiệp hội các nhà tiêu thụ Hoa Kỳ ( Consummers Association) cũng như một số nhà khoa học trên thế giới đều e dè thận trọng trước những lời tuyên bố đầy lạc quan của chính phủ và của giới kỹ nghệ đã đưa ra .

Tại Canada thì sao ?

Santé Canada không mấy quan tâm về vấn đề plastic cho lắm vì lẻ chưa có báo cáo cụ thể nào nói lên hiểm họa cấp thời của plastic cã . Tuy vậy vẩn có 1 số nhà sản xuất vật liệu plastic như Dow Brands ( Saran wrap, Handi wrap, Strech’n seal ) nhầm mục đích quảng cáo , dã cẩn thận cho ghi chú thêm cách sử dụng an toàn trên sản phẩm bán ra. Chẳng hạn như đối với hiệu Saran Wrap , chúng ta thấy có ghi câu, dùng để bịt thức ăn lúc hâm nóng trong lò vi ba trong 1 thời gian lâu dài ở nhiệt độ cao . Hiệu Handi Wrap thì có ghi câu : chỉ được sử dụng để hâm nóng trong 1 thời gian ngắn mà thôi. Strech’n Seal : không được đem dùng trong lò vi ba . Cũng có những hiệu khác chỉ nêu những câu chung chung như : rất hửu ích, tiện lợi và lý tưỡng cho lò vi ba. Tại Quebec có 9 hiệu màng nhựa có mang câu chỉ dẩn đặc biệt , chẳng hạn như: có thể dùng cho lò vi ba ( aussi pour micro onde , microwaveable) . Câu này do hiệp hội các nhà sản xuất hàng bách hóa (Grocery Products Manufacturers of Canada ) tự đặt ra chớ không có điều lệ nào của chính phủ quy định hết .

Nên cẩn thận

Hiện tượng di chuyển plastic còn rất mới mẽ , chưa rỏ rệt cho lắm . Người thì nói nguy hiểm, người thì nói không . Nếu chất plastic thật sự có hại thì cũng cần hội thêm nhiều yếu tố nửa mới có thể ảnh hưởng thật sự đến sức khỏe ,chẳng hạn như phải ăn thường xuyên trong 1 thời gian thật lâu dài . Thôi thì tốt hơn hết là chúng ta nên cẩn thận và đề phòng :

Chỉ sử dụng loại vật dụng plastic nào có ghi chú câu : For Microwave use , Microwave safe , Microwaveable, Aussi pour Four à Micro Onde vv…

Tuyệt đối không sử dụng lại các lon, hộp củ đã được dùng dể đựng các thực phẩm lạnh như hộp đựng tàu hủ , hộp bơ, hộp margarine , hủ đựng yogurt , hộp cà rem vv…để đựng thức ăn và đem hâm nóng trong lò vi ba . Ở nhiệt độ cao , chúng sẽ bị méo mó ,tiết ra mùi hôi lạ thường và đồng thời cũng tiết ra những chất nguy hại cho sức khỏe nửa .

Mổi khi cất vào tủ lạnh cũng vậy , nên tránh có sự tiếp xúc trực tiếp giửa màng nhựa với thức ăn , đặc biệt là với những món có chứa nhiều mỡ dầu .

Nhớ gở bỏ màng nhựa đậy bịt thức ăn mổi khi đem hâm nóng trong lò vi ba. Nếu có muốn giử màng này lại thì phải chừa hở1 khoảng cách 2.5 cm trên mặt thức ăn , và nên để hở 1 góc cho hơi nước dể bóc ra ngoài.

Không nên đem hâm nóng trong lò vi ba các vật liệu bằng chất styrofoam , là chất liệu xốp nhẹ mà có người thường hay gọi là chất mốp. Lon hộp bằng styrofoam sẽ bị mốp méo,bóc mùi hôi khó chịu và thải ra chất styrene không tốt cho sức khỏe .

Trước khi làm tan đông ( defrost) thịt trong lò vi ba, nhớ gở bỏ màng nhựa cũng như vỉ đựng bằng styrofoam ra ngoài .

Không nên bỏ các loại rau cải như broccoli, bông cải trắng vv… vào bao plastic để đem hâm nóng trong lò .

Kết luận

Phải chăng đây là mặt trái của các tiến bộ khoa học ? Hình như ngày nay các trường hợp cancer xuất hiện nhiều hơn xưa . Có lẽ đúng thật vậy , nhưng cũng có thể là nhờ khoa học tiến bộ nhiều nên các phương pháp chẩn đoán bệnh cũng chính xác hơn ngày xưa , lại nửa con người cũng có khuynh hướng sống lâu hơn nên bệnh cancer càng dể được phát hiện ra . Thỉnh thoảng những tin giựt gân loại này thường được tung ra làm mọi người hoang mang lo ngại . Đúng hay sai ? Không ai dám khẳng định trả lời được một cách chính xác được , nhưng rồi dần dần chúng ta cũng phải quên nó đi và tiếp tục cuộc sống bình thường . Que sera , sera ….

Montreal, March 19, 2005