 |
Song
ngữ
làm bịnh “lẫn” (dementia) xuất hiện
chậm hơn
|
Trong một bài viết mấy năm trước đây, chúng tôi đã bàn đến đề tài làm sao cho con cái chúng ta giữ khả năng nói hai thứ tiếng (song ngữ) hoặc nhiều hơn hai thứ tiếng ( như Pháp ngữ, Hoa ngữ, Nhật ngữ, Spanish,.. ngoài tiếng Anh được dùng hàng ngày). Lợi ích dễ thấy nhất là nếu chúng nói và hiểu được tiếng Việt, sự dạy dỗ sẽ dễ dàng hơn đối với chúng ta, và sẽ ở một trình độ sâu và ý nghĩa hơn, nhất là đối với vấn đề văn hóa.(1)
Mới đây, một khảo cứu ở Canada cho thấy những người dùng hai thứ tiếng bị chứng “lẫn” tinh thần (dementia) chậm hơn những người nói một thứ tiếng khoảng 4 (bốn năm). (2)
Trước đây người ta vẫn nghĩ rằng hoạt đông thân thể (physical activity), trình độ giáo dục, mức giao tiếp với thế giới bên ngoài giúp cho bộ óc “dẻo dai “ hơn ( brain plasticity), tăng khả năng vận dụng một vùng khác thay thế những vùng của bộ óc bị hư hại và tăng mạch máu đem dinh dưỡng tới bộ não (increased brain vasculature). Những yếu tố đó giúp tạo nên một “dự trữ về tri thức/hoặc nhận thức” (cognitive reserve) để xài trong tuồi già. Có nghĩa là những điều kiện sinh hoạt thể chất cũng như học hỏi lành mạnh lúc trẻ giúp cho bộ óc chúng ta có một “khoảng cách an toàn’ (margin of safety ) về khả năng học hỏi, vận dụng kiến thức, khả năng nhớ, nói chúng là các khả năng tri thức (cognitive functions) lúc tuổi xế chiều. Nhờ vậy óc của chúng ta được minh mẫn lâu hơn lúc già và các triệu chứng do “già sinh ra lẫn” (senile dementia) sẽ được ngăn cản xuất hiện trể hơn.(Bịnh Alzheimer là một trong những nguyên nhân của chứng dementia)
Cuộc khảo cứu mới đây ở Rotman Research Institute đăng trong báo Neuropsychologia cho thấy việc dùng hai ngôn ngữ khác nhau cũng cho những kết quả trong chiều hướng đó. Theo nhà khảo cứu chính, TS Ellen Bialystok :“Khảo cứu của chúng tôi cho thấy nói hai thứ tiếng suốt đời một người có vẻ như liên hệ đến việc các triệu chứng “lẫn”xuất hiện chậm hơn 4 năm so với những người chỉ nói một thứ tiếng”. Trong các khảo cứu trước đây, TS Bialytok đã chứng minh rằng nói hai thứ tiếng có ích cho khả năng chú ý và học hỏi ở người lớn cũng như trẻ em. Khảo cứu vùa công bố giúp trả lời câu hỏi bà đặt ra là những tác dụng như vậy ảnh hưởng thế nào đến sự khởi đầu của chứng “lẫn” (onset of dementia).
Thiết tưởng đây cũng là một tin đáng mừng cho những người nói trên một thứ tiếng như chúng ta. Thêm một lý do nữa để năm mới, chúng ta tiếp tục dùng tiếng mẹ đẻ (lúc thích hợp) và dạy cho con cái chúng ta nói và đọc tiếng Việt, vừa có ích cho bây giờ và ngay cả lúc chúng …già, vừa giúp cho hạnh phúc gia đình.
|
|
|
BS Hồ Văn Hiền
Ngày 14 tháng 1 năm 2007